Leabhar mhí an Mhárta 2023

Bí páirteach sa phlé ar an leabhar seo:

Leabhar mhí an Mhárta 2023
Márta 2023

Imram agus Scéalta Eile

Tugtar ar thurais muid sna gearrscéalta seo, turais intinne, turais go críocha aduaine, turais go tíortha atá stollta ag an choimhlint agus ag an athrach; ach is turais go croí na daonnachta iad go léir, le daoine atá ag cuartú saol dóchasach úr nó le daoine a bhfuil orthu gníomhú in aghaidh a dtola. I ndomhan a bhfuil mórghluaiseachtaí daonna ag léiriú an éagothromais, feictear an daonnacht ina steillbheatha sna scéalta seo. Inste i nguth tomhaiste deisbhéalach, tá scéalaíocht Rann na Feirste i stíl liteartha chomhaimseartha an lae inniu le sonrú go soiléir sa tsaothar seo.

Gluais don leabhar Sliocht ón leabhar
* Ar fáil do bhaill chláraithe amháin

Cá gceannóidh mé an leabhar seo
Ceannaigh an leabhar ar líne ar Siopa.ie

Leabhar mhí an Mhárta 2023

An mhí seo, labhair Seán Ó Catháin le Hannah Rice, saoraistritheoir atá lonnaithe sa Bheilg, agus le Caitlín Nic Íomhair, léachtóir le litríocht na Gaeilge in Ollscoil Mhá Nuad, faoi gcnuasach gearrscéalta Imram agus Scéalta Eile le Róise Ní Bhaoill.

Leabhair mholta

An Grá agus an Ghruaim
An Grá agus an Ghruaim
Seosamh Mac Grianna

Eagrán úr de chnuasach cháiliúil Sheosamh Mhic Grianna, bunaithe ar an chéad eagrán a cuireadh i gcló i 1929. Ba é An Grá agus an Ghruaim an dara cnuasach le Seosamh Mac Grianna. San eagrán úr seo tugtar an litriú suas chun dáta le tús áite tugtha den fhoghraíocht. Cuirtear an scéal “An Bhean Lán de Stuaim” ar ais sa bhailiúchán agus fágtar istigh an scéal “Bíonn Súil le Muir ach ní Bhíonn Súil le hUaigh” a cuireadh isteach ina áit in eagráin níos déanaí. Seo mar a chuir an scríbhneoir Donn Piat síos air ina léirmheas don nuachtán Fáinne an Lae i Márta 1930: Tá “Creach Choinn Uí Dhomhnaill” ar an scéal is fearr sa leabhar – nó sa nua-Ghaeilge. Tá an leabhar maith, molaim í agus molaim an fear a scríobh í. Agus seo mar a cuireadh síos air in irisleabhar An tUltach i Márta 1930: Faigheadh duine ar bith domh scéal ar bith i nGaeilge na haimsire seo is ealaíonta, is uaisle, nó is Gaelaí Gaeilge ná “Creach Choinn Uí Dhomhnaill” agus beidh mé buíoch dó. Is iomaí léirmheas agus tráchtas a scríobhadh faoin tsaothar seo ó shin agus seasann sé mar cheann de mórshaothair na Gaeilge, scríofa ag scríbhneoir uaillmhianach óg a bhí go fóill ina chuid fichidí.
An Corpán sa Trunc / Réics Carló - Uimhir a Trí 3
An Corpán sa Trunc / Réics Carló - Uimhir a Trí 3
Cathal Ó Sándair

‘A Bhriain, a chara, deirim leat go bhfuil troid romhainn. Ní bhfaighimid trócaire ar bith; ní dhéanfaimid trócaire ach chomh beag. Tá an namhaid sa daingean cheana féin. Caithfear é a ruaigeadh gan mhoill, nó beimid ródhéanach.’ Nuair a thuirlingíonn trunc mistéireach ag doras Chaitlín Mhic Gearailt, is beag coinne atá aici leis an uafás atá istigh ann: corpán a fir céile. Bhí an Garda óg Seán Mac Gearailt ar mhisean sár-rúnda do Malcolm Ó Conchubhair, Cheannaire an Bhrainse Lorgaireachta, é ag fiosrú buíon coirpeach atá i bhfad ró-eolach ar ghníomhaíochtaí rúnda na nGardaí agus an Rialtais. Níl aon amhras ar Malcolm – ná ar a chara mór Réics Carló – gur teachtaireacht dó féin atá sa dúnmharú seo: éirigh as an bhfiosrúchán. Láithreach. Isteach sa bhearna bhaoil arís le Réics agus a chúntóir óg, Brian Ó Ruairc, agus iad ag iarraidh Éire a choinneáil slán ó naimhde. Ach cén seans atá acu nuair atá duine mór sa Rialtas, is léir, ag tacú leis na coirpigh?
Flaitheas
Flaitheas
Proinsias Mac a Bhaird

Ógánach é Criomhthann. Cé go bhfuil saol na n-uasal i ndán dó, ceistíonn sé an chinniúint atá leagtha amach dó. Ach de bharr thragóid phearsanta, treoraítear é le saol de chineál eile a lorg — agus ní gan stró a thabharfaidh sé faoin aistear nua sin. Scéal Gach Duine Againn Seo scéal a thugann radharc dúinn ar Cholm Cille an duine, duine a raibh a chuid laigí féin aige agus a raibh constaicí go leor le sárú aige. Tumtar sinn i saol éiginnte an séú haois, tráth a raibh athruithe móra ag teacht ar shaol na ndaoine; tráth a raibh ríthe uaillmhianacha in adharca a chéile; tráth a raibh seansaol na págántachta ag géilleadh don Chríostaíocht. An Naomh a Dhuiniú seachas an Duine a Naomhú Insíonn Flaitheas scéal an duine atá ag iarraidh ciall a bhaint as an saol corrach, scéal an duine ag streachailt leis an gcinniúint, scéal an duine a dhéanann botúin ach atá ar a dhícheall an rud ceart a dhéanamh dó féin agus do na daoine thart air. Scéal gach duine againn.
Béal na Péiste
Béal na Péiste
Fionntán de Brún

Nuair a thuirlingíonn eitilt Réamainn Prút i mBéal Feirste in 1988, tá sé ag filleadh ar a bhaile dúchais ina strainséir. Cuireann sé sonrú sna fógraí móra a fheiceann sé d’uimhir fóin rúnda na bpéas, seirbhís lena dtig sceitheadh ar lucht sceimhlitheoireachta agus ualach a bhaint de do choinsias. Ach tá Réamann ag cuimhneamh ar a óige agus ar an deilín a bhíodh ag na seanmóirithe sráide tráth: Come listen to my tale of Jonah and the whale; Way down in the middle of the ocean! Cuimhníonn sé fosta ar oíche chinniúnach i mí na Nollag 1942. An oíche ar léim sé amach as eitleán Gearmánach ar chósta Chontae an Dúin go ndearna a bhealach go dtí teach a thuismitheoirí tríd an dúdhorchadas. Bhuaigh an saothair seo duais i gComórtais Liteartha an Oireachtais 2022.
Duan Na Nollag
Duan Na Nollag
Charles Dickens Maitiú Ó Coimín

Leagan Gaeilge de cheann de na scéalta Nollag is cáiliúla a scríobhadh riamh atá mar leabhar mhí na Nollag ar Clubleabhar.com.

Beatha Phí (Life of Pi)
Beatha Phí (Life of Pi)

Aistriúchán Gaeilge ar Life of Pi le Yann Martel.